VHO – Với mục đích bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Chăm, tăng cường ý thức về cội nguồn và bản sắc dân tộc, gắn kết cộng đồng, phát triển du lịch, quảng bá văn hóa địa phương, thời gian qua nhiều địa phương trong tỉnh An Giang đã mở các lớp truyền dạy trống Rappana của đồng bào Chăm.
Khi hoàng hôn buông xuống, cũng là lúc tiếng kinh cầu lại bắt đầu vang lên từ phía những ngôi thánh đường bên dòng Hậu thơ mộng. Những làng Chăm hiền hòa nghiêng mình soi bóng nước Cửu Long.
Những thiếu nữ Chăm e ấp sau chiếc khăn Khanh ma-om (Matera) như níu kéo bước chân người lữ khách. Tiếng trống Rappana lại vang lên rộn rã khắp các xóm Chăm thể hiện nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Chăm An Giang, báo hiệu mùa Lễ Ramadan mới lại về.
Ông Soroles, Trưởng phòng Dân tộc và Tôn giáo thị xã Tân Châu (An Giang) cho biết: “Theo ghi chép của một số nhà nghiên cứu về văn hóa người Chăm, âm nhạc Chăm ở An Giang bắt nguồn từ tiếng trống. Tiếng trống chính là cội nguồn để âm nhạc hình thành và phát triển với những điệu hò, vè, làn điệu ru em… Nhiều loại hình văn nghệ của đồng bào Chăm An Giang cũng được phát triển từ tiếng trống Rappana như ca dao Padap, hát giao duyên Adton, Atam Tana, hát ống, vè, hát đố, hát ru em, đồng dao hay các điệu hò… Cùng với lời ca tiếng hát, tiếng trống Rappana còn có ý nghĩa thắt chặt hơn tình đoàn kết giữa các dân tộc anh em”.
Trống Rappana được làm bằng cách khoét lỗ thân các loại danh mộc như giáng hương, mun… có tuổi từ 100 năm trở lên. Mặt trống làm bằng da dê già, niềng thân trống bằng dây mây rừng. Âm thanh trống hay, dở là do niềng và căng trống.
Trưởng ban Đại diện cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh An Giang Haji Jacky kể về nguồn cội tiếng trống Rappana và sự chia tách từ trống Paranưng ở vùng duyên hải Nam Trung Bộ và Rappana ở An Giang rằng Trống Rappana có hình dáng tựa trống Paranưng nhưng mục đích và cách biểu diễn có phần khác biệt. Một đội đầy đủ của trống Rappana gồm 12 chiếc (2 trống đực, 10 trống cái).
“Trống Rappana chỉ dành cho nam giới chơi vào những ngày lễ tết, lễ cưới. Khi chơi trống, người chơi ngồi thành vòng bán nguyệt, đội đồng ca cũng là người chơi trống, cất vang những bài hát ca ngợi tình mẹ cha, tình yêu quê hương đất nước, lời răn dạy con cháu… Ngày nay, do nhu cầu giao lưu văn hóa, trống Rappana cũng được biểu diễn trong những ngày lễ hội, giao lưu. Ngày trước, 9 xóm người Chăm ở An Giang đều có đội trống, nhưng nay chỉ còn 2 đội trống Rappana xóm Châu Giang, xã Châu Phong, thị xã Tân Châu và đội trống Rappana xóm Lama, xã Vĩnh Trường, huyện An Phú”, ông Haji Jacky nói.
Thực hiện Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, với nỗ lực vận động của các bô lão trong cộng đồng người Chăm An Giang, vừa qua tại xã Châu Phong, Sở VHTTDL tỉnh An Giang phối hợp với thị xã Tân Châu tổ chức lớp truyền dạy trống Rappana của đồng bào Chăm Châu Phong.
Tham gia lớp truyền dạy, bạn Du Sô chia sẻ: “Lớp học giúp tôi mở rộng thêm kiến thức chuyên sâu về trống Rappana. Thông qua những điều được truyền dạy, tôi cũng muốn góp một phần nhỏ của bản thân vào việc bảo tồn giữ gìn duy trì tiếng trống Rappana của dân tộc mình”.
Ông Haji Abdolhamid, Phó giáo cả thánh đường Chăm AZhar, ấp Châu Giang, xã Châu Giang cho biết: “Lớp được tổ chức trong thời gian một tháng, có 30 học viên tham dự. Các nghệ nhân trống truyền dạy cho học viên kiến thức cơ bản, kỹ năng sử dụng, một số bài trống truyền thống. Việc truyền dạy trống Rappana nhằm mục đích bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Qua đó, tăng cường ý thức về cội nguồn và bản sắc dân tộc, gắn kết cộng đồng, phát triển du lịch, quảng bá văn hóa địa phương”.